Podmiot gospodarczy

Podmiotem gospodarczym nazywamy każdego aktywnego uczestnika procesów gospodarczych. O ich grupowaniu według sfer działalności gospodarczej była już mowa. Spójrzmy na ich podział wewnątrz tych grup. Podmioty sfery realnej można porządkować według różnych kryteriów. Z punktu widzenia etapów okrężnego ruchu produktu społecznego można wyodrębnić podmioty sfery produkcji (przedsiębiorstwa, zakłady rzemieślnicze, rodzinne gospodarstwa rolne, jednostki użyteczności publicznej), podmioty sfery wymiany (przedsiębiorstwa i zakłady handlowe, przedsiębiorstwa transportowe, banki”) oraz podmioty sfery konsumpcji (gospodarstwa domowe, instytucje konsumpcji zbiorowej).

Z punktu widzenia charakteru własności zasobów będących podstawą działalności podmiotów można wymienić przedsiębiorstwa, zakłady czy instytucje prywatne, państwowe, komunalne, spółdzielcze, inne społeczne (np. w przeszłości rodowe, plemienne). Trwałość danego typu podmiotu w historii gospodarczej pozwala rozróżnić podmioty ponadustrojowe (gospodarstwo domowe, choć można wątpić w sens stosowania tego pojęcia w odniesieniu do gospodarki gminy pierwotnej), wieloustrojowe (chłopskie gospodarstwa rolne, zakłady rzemieślnicze, przedsiębiorstwa, instytucje użyteczności publicznej), wreszcie charakterystyczne tylko dla jednego ustroju społeczno-gospodarczego, a nawet kraju (np. kołchozy-spółdzielnie gospodarujące na państwowej ziemi).