Każdy produkt jest rezultatem poniesienia różnych nakładów pracy żywej i uprzedmiotowionej. Nakłady te można sumować (jest to warunek ich porównywalności) tylko za pomocą pieniądza. W formie pieniężnej, a więc przy użyciu cen, mierzy się nie tylko nakłady, lecz również efekty. W cenach są przedstawiane alternatywy wyboru. Towary i usługi, zarówno produkcyjne jak i konsumpcyjne, występujące w stosunku do siebie jako substytuty są wybierane przez podmioty gospodarcze na podstawie ich cen. Na podstawie cen prowadzą one rachunek ekonomiczny, dążąc do wybierania — spośród możliwych — rozwiązań (wariantów) najlepszych (optymalnych). Uwzględniając ceny wytwarzanych wyrobów, producenci w miarę możliwości starają się kształtować najkorzystniejszą dla siebie (optymalną) strukturę produkcji. Natomiast jako nabywcy czynników produkcji dążą do zastosowania optymalnej ich kombinacji (optymalizacji metod wytwarzania). Ceny wewnętrzne i międzynarodowe kształtują międzynarodowy podział pracy. Dzięki nim można określać optymalny poziom, strukturę oraz kierunki eksportu i importu. Ceny dóbr i usług konsumpcyjnych oddziałują na strukturę spożycia. Konsumenci starają się wydawać swoje dochody w taki sposób, aby przy danej ich wysokości możliwie najlepiej zaspokajać swoje potrzeby.